Antonio Gramsci

Antonio Gramsci ( ahoskatua; Ales, Sardinia, 1891eko urtarrilaren 22a - Erroma, 1937ko apirilaren 27a) italiar filosofo marxista, hizkuntzalari, kazetari, idazle eta politikaria zen. Filosofiari, teoria politikoari, soziologiari, historiari eta hizkuntzalaritzari buruz idatzi zuen. Alderdi Sozialistakoa izan zen, harik eta alderdiaren ezker muturra bereizi zen arte; gero, Italiako Alderdi Komunistako kide sortzailea eta liderra izan zen. Benito Mussoliniren eta faxismoaren ahots kritikoa, 1926an espetxeratu zuten, eta kartzelan eduki zuten 1937an hil zen arte (1921).

Espetxean zegoela, Gramscik 30 koaderno baino gehiago eta 3.000 historia- eta azterketa-orrialde idatzi zituen. Bere kartzela koadernoak XX. mendeko teoria politikoaren ekarpen oso originaltzat jotzen dira. Gramscik hainbat iturritatik atera zituen ideiak, ez bakarrik beste marxistengandik, baizik eta beste pentsalari batzuengandik ere, hala nola Nikolas Makiavelo, Vilfredo Pareto, Georges Sorel eta Benedetto Crocerengandik. Koadernoek gai ugari jorratzen dituzte, besteak beste, Italiako historia eta italiar nazionalismoa, Frantziako Iraultza, faxismoa, taylorismoa eta fordismoa, gizarte zibila, estatua, materialismo historikoa, folklorea, erlijioa eta goi-kultura zein herrikoia.

Gramsci ezagunagoa da kultura-hegemoniaren teoriagatik, non estatuak eta klase kapitalista agintariak —burgesia— nola erabiltzen dituzten kultura-erakundeak gizarte kapitalistetan boterea mantentzeko deskribatzen duen. Gramsciren iritziz, burgesiak kultura hegemonikoa garatzen du ideologia erabiliz indarkeria, indar ekonomikoa edo hertsadura erabili ordez. Pentsamendu marxista ortodoxoaren determinismo ekonomikoa hausten ere saiatu zen, eta, batzuetan, neomarxista gisa deskribatzen da. Hegemoniaren teoria medio Gramscik askatasunaren posibilitatea pentsamenduan, kontzientzian edo gainegituran kokatzen du. Marxismoaren ulerkuntza humanista zuen, eta praxiaren filosofia gisa eta historizismo absolutu gisa ikusten zuen, materialismo tradizionala eta idealismo tradizionala gainditzen dituena. Wikipediatik informazioa lortu