277/00134: Dossier betreffende de Ijzerenleen 43-45 te Mechelen
Saved in:
| Raadpleegbaarheid: | Het archief is raadpleegbaar mits toestemming van de dienstdoende archivaris. |
|---|---|
| Reference code: | 277/00134 |
| Level of description: | stuk |
| By: | |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Date: | 1965-1966 |
|---|---|
| Physical description: | [(1 omslag)] |
| Notes: | Biografie: De samenwerkende maatschappij (sm) Vooruit Mechelen werd opgericht op 27 oktober 1902, nadat enkele voorafgaandelijke experimenten waren mislukt. Zo zagen, respectievelijk in 1886 en 1887, De Vereenigde Werklieden en de productiecoöperatie De Mechelse Stoelmakers het licht. Een derde kortstondig initiatief was de sm De Toekomst, opgericht op 5 december 1890 maar reeds opgedoekt tengevolge van een brand in het partijlokaal in juni 1899. Vooruit Mechelen erfde de schulden van De Toekomst maar nam meteen een sterke start. Het ledenaantal steeg van 159 in oktober 1903 naar 621 in juni 1905 en de broodverkoop verdrievoudigde: van 6.010 broden in januari 1904 naar 18.280 in mei 1905. Na de Eerste Wereldoorlog diende gesleuteld te worden aan de lacunes in de statuten. Vooral het te hoog ingestelde maatschappelijk kapitaal baarde de meeste zorgen. In haar inspectierapport van 22 oktober 1920 meldde de Office Coopératif Belge (OCB) dat dit kapitaal, waarvan het minimum bij de stichting in 1902 was vastgesteld op 25.000 fr., nog steeds niet onderschreven was. Aangezien de handelswetgeving niet toeliet om artikels uit de statuten te herschrijven waarin het minimum kapitaal wordt vastgelegd, besloot men de maatschappij te liquideren en onmiddellijk opnieuw op te richten onder een andere naam. Zo werd Vooruit Mechelen op 19 maart 1921 geliquideerd. Haar vermogen werd ingebracht in de op 10 april 1921 opgerichte sm Mechelen Vooruit. Het was vooral in de jaren 1920 dat Vooruit met sterk stijgende omzetcijfers en een steeds aanzienlijker gebouwenpatrimonium kon uitgroeien tot een consumptiecoöperatie voor het hele arrondissement. In minder dan 10 jaar was het totale omzetcijfer meer dan verzesvoudigd: van 936.782 fr. in 1920 naar 5.855.138 fr. in 1929. De steeds steviger greep die de maatschappij in de regio verwierf, deed de raad van beheer in 1930 ertoe besluiten de naam te wijzigen in sm Vooruit, Arrondissement Mechelen. De coöperatieve concentratie in het arrondissement werd definitief bezegeld door de fusie op 30 september 1930 met sm Vooruit Lier. Op 30 september 1931 volgde een fusie met sm De Toekomst Sint-Amands. Nog in 1930 richtte men vanuit de schoot van Vooruit een sm Spaarkas Vooruit, Arrondissement Mechelen op. De spaarkas was echter nooit in werking getreden toen ze in 1934 tengevolge van de crash van de Belgische Bank van de Arbeid (BBA) ophield te bestaan. In combinatie met de algemene economische recessie leidde deze crash een periode van financiële moeilijkheden in. De sterke expansie van de jaren ’20 had bovendien tot zware hypothecaire lasten geleid. Een architecturaal hoogtepunt vormde het in februari 1932 geopende volkshuis in Willebroek. In 1937 exploiteerde Vooruit Arrondissement Mechelen naast haar 3 bakkerijen in Mechelen, Lier en Willebroek ook nog 9 winkels, 9 volkshuizen, 3 cinema’s, een patisserie en een kolenmagazijn. De bakkerij verwezenlijkte ruim de helft van de totale omzet. Na de Tweede Wereldoorlog – onder het lange directeurschap van Louis Cornelis – kreeg Vooruit geleidelijk een ander gezicht. Het aantal winkels (34 eind 1961) werd sterk opgedreven en de bakkerij-activiteiten centraliseerden zich in Mechelen. Vanaf september 1954 werd de cinema-exploitatie toevertrouwd aan twee afzonderlijke vzw’s. Cinema ‘Forum’ aan vzw Volksontwikkeling Mechelen en cinema ‘Cinex’ aan vzw Volksontwikkeling Willebroek. In 1976 zou deze laatste vzw ook de uitbating van het volkshuis in de Van Landeghemstraat op zich nemen. Ondertussen had zich een laatste concentratiebeweging voltrokken. In augustus 1960 startten officiële onderhandelingen met sm De Proletaar Leuven, die in steeds slechtere papieren kwam te staan en voor wie een opslorping door Mechelen de enige kans was tot voortbestaan. De fusie tussen Vooruit Arrondissement Mechelen en De Proletaar Leuven voltrok zich op 8 mei 1962. De nieuwe maatschappij werd herdoopt tot de coöperatieve vennootschap Vooruit Mechelen-De Proletaar en behield haar hoofdzetel in Mechelen. De samensmelting betekende zowat een verdubbeling van het afzetgebied, waartoe nu ook het gehele arrondissement Leuven behoorde. Ook de interne bestuurssamenstelling onderging een schaalvergroting. Aan de bestaande gewesten Mechelen, Willebroek, Lier en Duffel werden nu de gewesten Leuven, Tienen, Aarschot en Haacht toegevoegd. De fusie bleek achteraf een te zware krachtinspanning te zijn geweest in een tijdperk waarin de hele coöperatieve beweging het overigens voortdurend moeilijker kreeg. In 1976 nam Vooruit Mechelen-De Proletaar de handelsactiviteiten over van de geliquideerde zustermaatschappij sm Home Coop Mechelen, die in 1954 was opgericht als een coöperatie voor de verkoop van meubelen en binnenhuisinrichting. Een jaar nadien volgde Marcel Janssens Louis Cornelis op als directeur maar deze zag voor het boekjaar 1980 het verlies oplopen tot meer dan 20 miljoen fr. In juli 1981 besliste de raad van beheer om de coöperatie vrijwillig te liquideren maar op advies van de voorzitter van de Mechelse Rechtbank van Koophandel werd overgegaan tot een gerechtelijk akkoord met boedelafstand. *********** Archiefgeschiedenis: Twee bijhorende plans werden overgebracht naar het departement Beeld en Geluid, inventarisnrs. PL1064-1065 |