“…(henriette roland holst). vrede. herinneringen uit polen. in warschau zei een meisje dit: als je mij wilt strelen, zal ik me niet verzetten als je mij wilt kussen, zal ik dat toestaan ik zal je toestaan mijn borst te ontbloten maar weet wel dat de duitsers vader hebben neergeschoten en één van mijn broers verbrand in de oven. als je mij wilt strelen, zal ik me niet verzetten maar weet wel dat deze doden in mij brullen en ik geheel en al van as ben kus mij, maar vind mij niet bitter. in krakow zei een meisje dit: als je wil mag je mijn schouders omvatten als je wil mag je mijn borst strelen maar koop voor mij nooit kralen ik was dertien toen de duitsers moeder ophingen, in de straat, aan een boom. als je wilt kunnen wij de vistula overzwemmen maar zeg mij niet dat mijn hals blank is en mooi en koop voor mij nooit kralen (geo bogza, roemenie, 1948). mijn broer was vliegenier. mijn broer was vliegenier op een dag kreeg hij een kaart en hij vertrok met pak en zak zuidwaarts in volle vaart. mijn broer is een veroveraar het vaderland moet groter zijn meer levensruimte krijgen is bij ons een oud refrein. de ruimte die mijn broer veroverde ligt in het guadarrama-massief ze is een meter tachtig lang en anderhalve meter diep (bertolt brecht, vertaling van Stefaan van den Brempt). de oorlogsindustriëlen. wij industriëlen van bommen en gifgas zijn om onze standing en afkomst bekend wij hebben relaties met al wat voornaam is dank zij onze omzet en hoog dividend. voor ons gaan ministers kredieten bepleiten voor springstoffenaanmaak en duikbotenbouw voor ons is een leger van technische bollen en scheikundeproffen voortdurend in touw. temidden van krisis en wereldmalaise zijn onze fabrieken en werven in gang wij leveren moordtuig aan al wie 't bestellen en denken alleen aan ons brandkastbelang (e. dumon, belgië, 1930). …”