590: Archief van Oxfam-Wereldwinkel Antwerpen
Het archief van Oxfam-Wereldwinkel Antwerpen belicht het ontstaan, de groei, de werking en de uitbouw van de wereldwinkelbeweging in Vlaanderen. Het archief geeft een goed beeld van de nieuwe sociale bewegingen vanaf het begin van de jaren 1970, met onder meer materiaal over de Viëtnamcomités, de an...
Saved in:
| Raadpleegbaarheid: | Het archief is raadpleegbaar mits toestemming van de dienstdoende archivaris. |
|---|---|
| Reference code: | 590 |
| Level of description: | archief |
| By: | |
| Date: | 1971-1999 |
| Online access: | https://hdl.handle.net/10796/A92193ED-1C5F-44C6-9630-85D5C507197F?locatt=view:level2 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | Het archief van Oxfam-Wereldwinkel Antwerpen belicht het ontstaan, de groei, de werking en de uitbouw van de wereldwinkelbeweging in Vlaanderen. Het archief geeft een goed beeld van de nieuwe sociale bewegingen vanaf het begin van de jaren 1970, met onder meer materiaal over de Viëtnamcomités, de anti-apartheidsgroeperingen, het Chili-komitee, het Aktiekomitee ‘Neen aan de 30 miljard’. Naast de eigen wereldwinkelsacties en -campagnes worden ook de antirakettenmanifestaties van de jaren 1980 goed gedocumenteerd. |
|---|---|
| Date: | 1971-1999 |
| Physical description: | 6,49 strekkende meter |
| Notes: | Biografie: In de lente van 2001 vierde Oxfam-Wereldwinkels vzw haar 30ste verjaardag. Gegroeid uit de contestatiebeweging van de jaren ’60 vormt Oxfam-wereldwinkels de ruggegraat van de Vlaamse derde wereldbeweging en is ze één van de sterkst uitgebouwde nieuwe sociale bewegingen in Vlaanderen.
Oxfam-Wereldwinkels ontstond uit Oxfam-België, de Belgische afdeling van de internationale NGO die zich vooral profileert door haar solidariteit met verdrukte volkeren en bevrijdingsbewegingen uit de derde wereld. Inspiratiebron was de Nederlandse Wereldwinkelbeweging. Binnen Oxfam-België begonnen enkele personen met het wereldwinkelmodel te experimenteren. Waarbij de slogan “Trade not aid” in de praktijk omgezet werd. De eerste wereldwinkeliers haalden in de Antwerpse haven bij de importeur Candico, waarvan men zeker wist dat er rietsuiker uit Cuba ingevoerd werd, zakken van 50 kg suiker die ze dan verpakten in pakjes van 1 kilogram.
Op 4 april 1971 opende de eerste Vlaamse wereldwinkel z’n deuren onder de naam Oxfam Shop. Het winkeltje was gevestigd in een smal bouwvallig pand in de Hoofdkerkstraat in de toenmalige Antwerpse hippiebuurt. Oxfam-België huurde de winkel voor een symbolisch bedrag van de stad Antwerpen. Samen met een dienstweigeraar werd de eerste Vlaamse Wereldwinkel uit de grond gestampt. De winkel verhuisde in augustus 1972 naar de Sint-Jacobsmarkt in het centrum van Antwerpen waar de mogelijkheid bestond om een centraal magazijn uit bouwen. Van in het begin had de groep een uitgesproken links karakter. Het “verzet tegen de kapitalistische werkelijkheid” stond centraal en men pleitte voor de “totale verandering van de maatschappij”. Er volgden al snel winkels in Mol, Lokeren, Gent en Brugge. Eind 1971 waren er reeds 11 Wereldwinkels. Er was bewust gekozen voor de naam ‘wereldwinkel’ i.p.v. ‘derdewereldwinkel’. Het actieterrein van Oxfam-Wereldwinkels was veel ruimer en zeker in de beginjaren waren actiebereidheid en informatieverstrekking minstens zo belangrijk als de verkoop van de winkelproducten. Oxfam-Wereldwinkel Antwerpen fungeerde als draaischijf voor tal van comités en actiegroepen. Zo hadden de Internationale van Oorlogstegenstanders (IOT), het Komitee Europa Latijns-Amerika (KELA), het Bevrijdingspersagentschap (BPA) en het Zaïre-Komitee hun secretariaat in de Sint-Jacobsmarkt gevestigd. Oxfam-Wereldwinkel Antwerpen was de plek bij uitstek waar mensen uit de derdewereldbeweging, de vredesbeweging en de milieubeweging elkaar ontmoeten. Het was het actiecentrum waar acties startten zoals de Viëtnammarsen, vredesmanifestaties, solidariteitsacties met Chili en met de voormalige Portugese kolonies. In 1975 mobiliseerde Oxfam-Wereldwinkels mee tegen de geplande 30 miljard overheidsuitgaven voor nieuwe gevechtsvliegtuigen. Later zou Oxfam-Wereldwinkel Antwerpen actief betrokken zijn bij de oprichting van het Vlaams Aktiekomitee tegen Atoomwapens (VAKA) en bij de uitbouw van de alternatieve boekenbeurs Het Andere Boek.
In 1975 waren er in Vlaanderen al 31 Wereldwinkels. Er waren uitvoerige contacten tussen de winkels onderling: men organiseerde samen acties en kocht samen producten aan. Alhoewel formeel geen sprake was van een eigen centrale organisatie deed Oxfam-Wereldwinkel Antwerpen dienst als nationaal secretariaat en centraal magazijn. Ook het provinciaal secretariaat was in Antwerpen gevestigd. Hoewel de Wereldwinkels eigen klemtonen legden, bleven ze tot dan toe onder de auspiciën van Oxfam-België werken. In mei 1975 voltrok zich de juridische scheiding tussen Oxfam-België en Oxfam-Wereldwinkels. Oxfam-Wereldwinkels vzw werd opgericht en het nationaal secretariaat en het magazijn werden in Gent gehuisvest. In de Sint-Jacobsmarkt bleven de lokale winkel en het provinciaal secretariaat.
Oxfam-Wereldwinkels is bij het brede publiek vooral gekend als verkoopcentrum van derde wereldproducten tegen een eerlijke prijs. Toch ziet de organisatie haar belangrijkste taak in vorming en animatie. Een substantieel deel van de verkoopprijs gaat naar vorming en politieke actie. Vanaf het einde van de jaren ’70 en doorheen de jaren ’80 leidde dit tot een zeer grote aandacht voor de vredesproblematiek. Oxfam-Wereldwinkels zorgde tijdens de jaren ’80 voor de organisatorische onderbouw, structuur en mobilisatie van de anti-rakettenbetogingen. In de jaren ’90 was er een stijgende aandacht voor het leefmilieu, verrechtsing en antiracisme. Oxfam-Wereldwinkels kende in de jaren ’90 een sterke groei. Zowel het aantal winkels, de omzet als het aantal winkeliers steeg sterk. Het stijgend succes had te maken met de uitbreiding van het productengamma, de meer commerciële en professionele aanpak en het groeiend bewustzijn rond ethisch kopen en consumeren. De ‘eerlijke handel’-producten. braken recent ook door in het traditioneel commerciële circuit, met als bekendste voorbeeld de overal verkrijgbare Max Havelaar-koffie. Oxfam-Wereldwinkels lag trouwens zelf mee aan de basis van de Stichting Max Havelaar in België.
Begonnen in de kleine Oxfam Shop in de Hoofdkerkstraat in Antwerpen is Oxfam-Wereldwinkels infrastructureel uitgegroeid tot één van de sterkst uitgebouwde nieuwe sociale bewegingsorganisaties in Vlaanderen. *********** Zie ook: 251 Archief van Oxfam-Wereldwinkels (OWW) |